Wolontariat to nie tylko szlachetny poryw serca i chęć pomagania - to także prawa i obowiązki. Co powinien zapewnić wolontariuszowi korzystający? Czy wolontariusz musi ponosić wszystkie koszty, związane z wykonywaniem swoich obowiązków? Jak uregulować kwestię ubezpieczenia? Wszystkie te kwestie powinna regulować umowa wolontariatu.
Co powinna zawierać umowa wolontariatu?
Wydaje się, że skoro wolontariat to bezpłatna, dobrowolna i świadoma praca na rzecz organizacji, przedsiębiorstw, stowarzyszeń lub po prostu ogółu społeczeństwa, a motywacją wolontariuszy jest po prostu pomoc innym, nie warto regulować tego stosunku za pomocą umowy. Istnieje jednak wiele powodów, dla których wolontariusz i korzystający z jego pomocy powinni zawrzeć umowę - dzięki takiemu kontraktowi każda ze stron dokładnie zna zakres swoich obowiązków, swoje prawa i czas trwania stosunku wolontariatu. Ponadto, jeśli któraś ze stron nie wywiąże się ze swoich zobowiązań, umowa będzie podstawą do ich dochodzenia. Ważną kwestią jest też ubezpieczenie wolontariusza od następstw nieszczęśliwych wypadków. Nie jest to oczywista kwestia, a może mieć duże znaczenie w przypadku, gdy wolontariusz ulegnie takiemu wypadkowi w trakcie spełniania obowiązków, wynikających ze stosunku wolontariatu.
Po pierwsze - oznaczenie stron
Każda umowa musi zawierać dokładne oznaczenie stron - umowa wolontariatu nie jest wyjątkiem. Powinna zawierać dane stron - imię, nazwisko, adres i PESEL, ewentualnie numer dokumentu tożsamości wolontariusza, a także nazwę i adres przedsiębiorstwa lub organizacji, która korzysta z jego pomocy. Jeżeli firma lub organizacja jest zastępowana przez pełnomocnika, w umowie powinny znaleźć się jego dane. Należy pamiętać, że nie każdy może być wolontariuszem i nie każdy może korzystać z jego usług. Wolontariuszem może zostać każdy, kto chce świadczyć nieodpłatną pracę na rzecz innego podmiotu, pod warunkiem, że jest pełnoletni lub posiada pisemną zgodę rodziców lub opiekunów prawnych. Z większymi obostrzeniami mamy do czynienia w przypadku korzystającego; mogą nimi być:- organizacje pozarządowe w ramach ich działalności statutowej, w zakresie pomocy społecznej, ochrony zdrowia, edukacji, a także ekologii,
- międzynarodowe organizacje pozarządowe działające w Polsce w ramach ich działalności statutowej,
- organy administracji publicznej i jednostki im podległe lub przez nie kontrolowane, na przykład szpitale, muzea, szkoły, przedszkola,
- stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, z wyłączeniem prowadzonej przez nie działalności gospodarczej,
- organizacje i podmioty kościelne, prowadzące działalność pożytku publicznego.
Po drugie - przedmiot umowy
Przedmiotem umowy wolontariatu jest świadczenie pracy przez wolontariusza. Praca ta jest, jak już zostało wspomniane, dobrowolna i nieodpłatna. W umowie wolontariatu strony powinny zaznaczyć czas trwania umowy, a więc dokładne daty rozpoczęcia i zakończenia wykonywania przez wolontariusza pracy, a także miejsce, w którym będzie on świadczył pomoc.
Po trzecie - obowiązki wolontariusza
Jako że umowa wolontariatu nie jest identyczna z umową pracy, wolontariusz nie ma tylu obowiązków, co pracownik. Zobowiązuje się przede wszystkim do dochowywania należytej staranności przy świadczeniu pracy, rozliczania się z powierzonych mu funduszy, a także do nieujawniania danych, które poznał przy okazji świadczenia pomocy. Korzystający powinien dokładnie wymienić rodzaj danych, których wolontariusz powinien zachować w tajemnicy.
Po czwarte - obowiązki korzystającego
Zakres obowiązków korzystającego jest o wiele szerszy i wszystkie powinny zostać uwzględnione w umowie o wolontariat. Wśród nich możemy wyróżnić:- obowiązek zawarcia z wolontariuszem umowy w formie pisemnej, jeśli stosunek wolontariatu ma trwać dłużej niż 30 dni,
- obowiązek przeszkolenia wolontariusza w zakresie bhp,
- obowiązek poinformowania wolontariusza o przysługujących mu prawach i ciążących na nim obowiązkach oraz umożliwienie mu dostępu do tych informacji w formie ustnej lub pisemnej, np. ulotki lub regulaminu,
- obowiązek dostarczenia wolontariuszowi wszelkich materiałów i środków, niezbędnych do właściwego wykonywania zadań, wynikających z umowy wolontariatu,
- obowiązek zwrócenia na żądanie wolontariusza kosztów, które poniósł on w związku z pełnieniem funkcji,
- obowiązek ponoszenia kosztów wszelkich szkoleń i kursów, które odbywa wolontariusz, a które są niezbędne do prawidłowego wykonywania obowiązków,
- obowiązek opłacania podróży służbowych i wypłacania diet na zasadach obowiązujących pracowników,
- obowiązek zapewnienia wolontariuszowi bezpiecznych i higienicznych warunków pracy,
- obowiązek dostarczenia środków ochrony indywidualnej w zależności od rodzaju świadczeń i związanych z nimi zagrożeń,
- obowiązek poinformowania wolontariusza o tych aspektach świadczonej przez niego pracy, które są niebezpieczne i mogłyby zagrozić jego życiu lub zdrowiu,
- obowiązek wystawienia na żądanie wolontariusza zaświadczenia o pełnieniu przez niego funkcji wolontariusza.
